CICATRIZ, de Sara Mesa

"Cuando ya no lo esperaba, él le envía una foto (…) Hay una enorme distancia entre esa imagen y las palabras que lee cada día en la bandeja de su correo. ¿Cómo relacionar esos rasgos tremendamente vulgares con los paquetes cargados de regalos que le han estado llegando durante años? No es que no le sea creíble ese rostro: es que no podría serle creíble ninguno".


O 20 de Marzo, mentres Sara Mesa compartía con Pierre Lemaître e Xabier Queipo a entrega do Premio S. Clemente, que concede o alumnado do Instituto Rosalía de Castro, e outros centros galegos e estranxeiros, o Club de Lectura debatía xustamente a súa novela Cicatriz. Non resulta difícil de entender que esta novela, centrada exclusivamente en dous personaxes que manteñen unha relación por Internet, tras coñecerse nun foro sobre literatura, fascine aos lectores máis novos.
A novela resulta interesante porque pon de manifesto a necesidade de esconder a propia identidade, mediante alias, e agochar unha aparencia física da que un non se sinte especialmente orgulloso, a través de Internet. O personaxe de Knut, que nos recorda ao repulsivo protagonista de Attentat de Amélie Nothomb, é un claro exemplo. Nun mundo no que prima o aspecto físico e os canóns de beleza establecidos, no que aos diferentes lles queda pouco espazo, os tímidos e os inseguros atopan na rede a oportunidade de establecer virtualmente unhas relacións que non serían quen de comezar realmente. Pero estas relacións, tan virtuais que semellan irreais, que non precisan contacto físico, nin xestos, nin voz para existir, poden devir, na realidade, en absolutamente tóxicas.
E ese foi xustamente o debate que xerou Cicatriz : ¿como chegan a establecerse entre os protagonistas uns lazos tan poderosos, sen que un deles sexa en principio consciente de ata que punto se está deixando influenciar pola outra persoa que, enchéndoa de agasallos, cada vez máis numerosos e inútiles, intenta controlala de maneira cada vez máis insistente?.
A medida que avanzaba a novela, a historia íase volvendo máis inverosímil para algunhas lectoras: como crer que Knut puidera perpetrar impunemente roubos en grandes almacéns, de obxectos cada vez mais caros, sen ser descuberto nunca? Como entender que Sonia, que ao principio se sente turbada e compracida polos regalos, non sexa quen de renunciar a eles e rematar con esa relación cando non ten casa abondo para acumulalos e a abafan? E porqué volve a ela, cando consegue, por fin, afastarse durante un tempo? A presión de Knut para que ela escriba, que lle fai depurar o seu estilo ata lograr que un editor se interese pola súa obra, non o é un prezo a pagar demasiado elevado? Poderá perdurar indefinidamente esa relación?
O final da obra, aberto, deixa ao lector/a o a posibilidade de imaxinar o desenlace.

Na foto, de La voz de Galicia, a escritora Sara Mesa con P. Lemaître e o profesor Xabier Mouriño, nos corredores do centro compostelán o día da entrega do premio S. Clemente.