INVISIBLES de Montse Fajardo -

Violencias invisibles no presente e do pasado

O 13 de Marzo, so algúns días despois do Día Internacional da Muller, tivemos a oportunidade de asistir na Biblioteca "María Mariño" ao debate-presentación do libro de Montse Fajardo Invisibles nunha sesión aberta ao público. E resultou un éxito.

 En efecto, a incivil guerra provocada pola fracasada sublevación militar e fascista contra o goberno democrático presidido polo coruñés Santiago Casares Quiroga e a posterior ditadura franquista foron o contexto que invisilizou diferentes modalidades represivas contra as mulleres. Foron moitas as rapadas, violentadas, presas, paseadas ou fusiladas por seren fillas, irmáns, nais ou donas de militantes anarquistas, comunistas, socialistas ou, simplemente simpatizantes da República. Montse Fajardo recolle exemplos tráxicos e certamente conmovedores da resistencia tan silandeira como heroica desas mulleres vermellas no seu un cesto de mazás. Non é casualidade que varias das persoas asistentes á mesa redonda coa autora salientasen que debería ser lectura recomendada nos centros de ensino pola súa capacidade didáctica sobre o xenocidio político e o feminicidio cometido polos secuaces dos nacionais en Galicia e noutras zonas da retagarda franquista. Mais, tamén, pola súa capacidade de emocionar ao lector,  pois esta é condición necesaria para aprender.

Resulta máis descarnada aínda, si cabe, a violencia padecida polas mulleres na sociedade actual que rexistra Montse Fajardo no seu Invisibles. A lectura deste libro alimenta a pregunta incómoda das causas dese sadismo perpetrado por algúns homes sobre as mulleres. Descartada a explicación biolóxica (somos o mal salvaxe?) só queda a culturalista: unha educación permisiva nunha sociedade que aínda é machista produce monstruos como os que destruen a esas mulleres invisibles cuxa traxica experiencia nos ofrece Montse Fajardo. Demostra que na sociedade galega actual persiste ese reparto de roles de xénero primario con homes que depredan impunemente mulleres cando estas os provocan non amosando sumisión ou denunciando a violencia exercida sobre elas. Tampouco tranquiliza que só os CIM (Centros de Información á Muller) axuden incondicionalmente a estas mulleres maltratadas e aos seus fillos,  amezados, por veces, polo garantismo do noso sistema xudicial que protexe os dereitos dos pais maltradores.

Queda claro, tras ler o libro, que non hai un perfil de muller maltratada, que esta praga afecta por igual a rapazas novas, a mulleres adultas e a anciás. Existe hoxe e existiu sempre, aínda que antes non se falara do tema. E seguirá existindo, se non a paramos.

Os dous ensaios de Montse Fajardo inscríbense na liña da mellor investigación histórica e antropolóxica, feita con rigor metodolóxico na recolleita e análise de casos representativos e co sincero compromiso da autora coa causa feminista e, en xeral, das xentes do común que padeceron a traxedia da guerra e a tiranía da posguerra. Lembran a obras de referencia no ámbito das ciencias sociais como Familia y red social de Elizabeth Bott ou Homens que emigran, mulleres que agardan de Caroline Brettell. Ademais diso, Montse Fajardo aborda valentemente o tema incómodo da violencia de xénero e faino co rigor intelectual e coa amenidade expositiva que demostrou na sesión coas persoas presentes na biblioteca María Mariña no IES Virxe do Mar de Noia.

O acto foi presentado polo ex-profesor do centro, Raúl Soutelo. E o  cartel publicitario, que entusiasmou á autora, é obra do profesor de Debuxo Antonio Sánchez. A todos, moitas grazas.